Ik hou van drama. Heftige gevoelens zijn altijd fijn als je leegte kent. En ik heb een intense beleving van emoties. Wat voor sommige medemensen heel normaal is, is voor mij verrukkelijk of hemeltergend. In beide heftige stromingen voel ik me op mijn eigen manier thuis. Als ik van een afstand naar mezelf kijk kan ik er altijd wel om lachen. ‘Daar gaat ze weer te snel de diepte in,’ denk ik dan.
Ik weet best dat ik net als mijn collega Merel wat meer zou moeten nadenken over balans in mezelf. Maar ik ben een stiekem-niet-zo-stiekeme genieter van mijn eigen instabiliteit. Niemand zit te wachten op paniekaanvallen en angst en afsluitgedrag en verdoving. Maar er hoort ook een sterk creatieve kant en de enorme passionele drive bij. En ja, die dingen voed ik graag.
Ik ben daarmee helemaal niet zo voor onze slogan, #endthedrama. Zonder drama geen leven. Dus ik zoek drama, start hem, dompel me er in onder en kan er, als ik echt eerlijk ben, enorm van genieten. Ik voel me soms schuldig als ik hier lees waar iedereen tegenaan loopt. Ik loop ook tegen een heel pakket problemen aan, en ik weet dat ik verval in valkuilen, maar ik hou ook ontzettend veel van mijn kant van de DSM. Van mij.
End the dramadriehoek
Waar ik minder fan van ben is de dramadriehoek. Dit is een model uit een niet-erkende psychotherapeutische stroming, waar ik toch graag mijn interacties af en toe tegen afzet. Elke relatie die niet lekker loopt, elk gesprek waar je met meer onbegrip van weg loopt dan je eraan begon; je kan er donder op zeggen dat je in de dramadriehoek bent beland.
Prima als dat je overkomt, dat is heel normaal. Net als iedereen heb ik nogal veel tijd doorgebracht in toxische interactie. En ik ga er ongetwijfeld nog veel tijd doorbrengen. Maar sommige mensen zijn permanente bewoners van dit spel. En die kunnen mij nogal vermoeien.
De dramadriehoek is een communicatiemodel met een reddersrol, een slachtofferrol en een aanklagersrol. Hoewel je voorkeur kan hebben voor een rol zal je in de dramadriehoek in wezen alledrie de rollen afwisselend bekleden. De rollen hebben een negatieve dynamiek ten opzichte van elkaar. In dramadriehoek neemt niemand de verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag.
De redder biedt graag veel en vooral ongevraagd hulp. Hij neemt de verantwoordelijkheid van een ander over waardoor hij anderen afhankelijk maakt en zichzelf onmisbaar. Het slachtoffer gedraagt zich hulpeloos, reageert het liefst vanuit onmacht. Doet hij dat zielig genoeg dan voelt de redder zich aangesproken. Roept hij irritatie op, dan wordt de aanklager uitgedaagd. De aanklager wijst, om zijn eigen zwakte te verbergen, anderen graag op hun zwakke plekken. Zij gaan zich schuldig voelen en zelf geeft het hem een gevoel van eigenwaarde.
Angst voor kwetsbaarheid
De driehoek komt voort uit angst voor kwetsbaarheid. In plaats van te zeggen wat ons dwars zit of wat we nodig hebben, stappen we uit zelfbescherming in de dramadriehoek. We doen het allemaal. Het gebeurt overal; in je relatie, met je vrienden, op je werk, je sport, je hobby, de supermarkt en het café. Je leven zit er vol mee.
We raden altijd de intenties van anderen. We denken te begrijpen wat iemand anders bedoelt. En we gaan heel vaak ervan uit dat de ander het slecht met ons bedoelt, en belanden dan in één van de drie rollen.
De dramadriehoek kost energie, heeft een herhalend patroon, bestaat uit ongelijke rollen (de een voelt zich meer of minder dan de ander) en is een spel van transacties met bijbedoeling en verborgen boodschappen. Het is kortom, oneerlijk, onecht, pijnlijk en na afloop zit iedereen met een rotgevoel.
Geen daders
Nogmaals, dit model is niet-erkend. Maar wel erg herkenbaar. Wat ik één van de meest verfrissende onderdelen vind, is de afwezigheid van een ‘daderrol’. Al de rollen in de toxische interactie zijn ‘schuldig’. En voor mij voelt dat fijn. Beter om in te denken dan in termen als ‘ik ben schuldig aan jouw trauma’, ‘ik ben slachtoffer van jouw controledrang’, of ‘ik heb narcistische trekjes en kan daarom nooit leven met mezelf of een ander’.
Gewoon simpelweg dit: we zitten in een toxische verhouding. Er is daarin een gifmenger en een gifslikker. Dat hoeft niet altijd dezelfde persoon te zijn. Maar alle personen dragen bij aan de ‘foute’ interactie, zolang ze in het spel blijven zitten.
En het mooiste van alles: er is een weg uit, met de winnaarsdriehoek. Door allemaal emotioneel echt te zijn. Kwetsbaarheid te tonen (hulpvrager). Zorgzaam te zijn (helper). Assertiviteit durven te laten zien (bouwer). En vooral het probleem neer te leggen bij haar eigenaar.
#startthedrama
Mooie theorie. Ik oefen nog met zijwieltjes de praktijk uit. Of ik kruip in mijn slachtofferschap en reik dan weer een veel te reddende hand. Trap onderweg zo nu en dan wat drama.
Ik voel dat ik er op een dag wel kom. En anders was het tenminste een veelbewogen, passionele reis.
