“Wat vieren jullie eigenlijk, 5 mei?” vraagt mijn medestagair Ruud. “Het einde van de oorlog” antwoord ik gedachteloos. Pas als ik het zeg, besef ik dat hij en mijn collega Roza uit Duitsland komen.
Het hele gedoe was me weer ontschoten.
Wij jongeren voelen ons meestal niet zo betrokken bij 5 mei. Voor ons is het een vrije dag, waarop je in het park mag liggen of kan feesten op een festival. Soms denk ik dat het alleen aan overheidscampagnes te danken is dat ik Ruud’s vraag nog kan beantwoorden.
Maar toch komen bittere gedachten plotseling als een golf binnenvallen.
Ik had niet verwacht dat de betekenis van 5 mei ineens een sterk effect op me zou hebben. Mijn antwoord is dan wel neutraal, maar in mijn hoofd verandert de betekenis; ‘We vieren dat jullie ons land zijn uitgetrokken, jullie die zoveel bloedvergieten, schade en geweld hebben veroorzaakt’ Een ongewoon sterke gedachte, die blijkbaar toch ergens in mijn systeem is geprogrammeerd.
Ik slik drie keer en voel de prop door mijn keel omlaag glijden.
“Oh vandaar Bevrijdingsdag” zegt Roza, als ze mijn uitleg aan Ruud opvangt. “Ik heb van mijn familie nooit zoveel gehoord over de 2e wereldoorlog. Mijn opa’s willen er niets over kwijt. Ze waren 18, kinderen nog. Ze zaten in militaire dienst.”
Ruud knikt. “Mijn opa’s ook. Als ze geen gehoor gaven aan de dienstoproep, waren ze neergeschoten. Ze hebben na de oorlog altijd gezegd dat ze tegen Hitler’s ideeën zijn. Maar wat ze in de oorlog gedaan hebben… ik weet het niet.”
Ze kijken een beetje ontredderd.
We staren alle drie een tijdje richting het raam. De rare prop heeft mijn maag bereikt en ontvouwt zich langzaam. Ik voel geen patriotische emoties meer. De grootouders van mijn collega’s zijn de doodsvijanden geweest van mijn grootouders, maar dat is al jaren geleden.
Ik was het zelf alweer bijna vergeten.
En ik besef dat de oorlog voor mijn generatie een ‘ver-van-ons-bed-show’ is geworden. Maar ik weet niet of dat per se slecht is, zolang we nooit meer dezelfde fout zullen maken. Zolang we inzien hoe belangrijk het is niemand te veroordelen op eigenschappen als ras, geslacht, religie, seksuele oriëntatie, overtuiging.
Of op de daden van hun voorouders.
“Laten we 5 mei samen naar een festival gaan” stel ik voor. Roza kijkt me aarzelend aan. “Waarom niet?” vraag ik.
We zijn vrij.
