Het is weer zover. Voor mij is de zomer koud over, maar de pepernoten liggen in de schappen en Zwarte Piet ligt weer onder vuur. Inmiddels onderscheid ik drie kampen. De zwarte-piet-moet-blijven, zwarte-piet-moet-weg, en er-zijn-belangrijkere-discussies. De laatste is opgemaakt uit mensen van beide overtuigingen.
Ik ben een sympathisant van het derde kamp, want daar ligt een samenwerking tussen mensen die het misschien niet eens zijn en toch door één deur kunnen. Maar dat betekent niet dat ik me kan vinden in hun gelegenheidsstandpunt. Ik zou kunnen uitleggen waarom, maar dit stuk van Renske over de ellende-troefkaart beschrijft het precies.
Natuurlijk zijn er ergere dingen, maar dat we deze discussie voeren is een onderdeel van een veel groter probleem. De dialoog doorzetten en er met ons allen uitkomen zou de wereld een stukje mooier maken. Al verandert het niets aan vluchtelingenproblematiek, Auschwitz, kindsoldaten of honger in Afrika.
Ik heb ooit eens, toen de discussie voor het eerst opspeelde, me afgevraagd waarom iemand ons feest aanviel. Maar ik stapte na drie weken van dat standpunt af. Terwijl anderen net hun handen warm hadden gewreven voor de storm. Op het moment dat ik het midden probeerde te vinden was er geen midden meer. Het was een spelletje “hoe durf je onze tradities te verneuken” versus “hoe durf je met je eigen slavenverleden te pronken” geworden. Met zinssnedes als “Ga terug naar je eigen land als je er moeite mee hebt”.
Het is nodeloos te zeggen dat ik al snel de sprong maakte naar het tegen-pieten-kamp. Ik begrijp beide standpunten, maar de verdedigers van de traditie zijn zo radicaal geworden dat ik er niet meer mee kan sympathiseren. Terwijl de aanvallers een boodschap hebben waar ik niet omheen kan: zwarte piet doet pijn.
Het maakt niet uit of iemand dat zo bedoelt of niet. Als vrouwen zich seksueel geïntimideerd voelen kun je hen de schuld geven, of je doet er wat aan. Als homo’s in elkaar getrapt worden om hun geaardheid, dan kun je ze zeggen dat ze er dan maar niet mee te koop moeten lopen, of je doet er wat aan. Als mensen zich gediscrimineerd voelen vanwege een feest, dan kun je zeggen dat jij dat niet zo voelt. Of je doet er wat aan.
Ik denk best dat er belangrijkere discussies zijn, maar ik vind ook dat we hier maar eens iets aan moeten doen. Dus ik zit in het kamp er-zijn-belangrijkere-discussies-maar-deze-raakt-ons-nu. Doe-allemaal-wat-water-bij-de-wijn-of-wijn-bij-het-water-en-proost-er-samen-op.
Kinderen maakt het niet uit of Piet zwart is of groen. Kinderen denken niet dat de traditie al honderden jaren bestaat, weten niet dat de traditie al 50 keer is veranderd sinds hij bestaat, interesseert het niets, maar dan ook niets of ze strooigoed of baklava of zuurstokken krijgen van een Piet of een elf of een alien. Deze discussie gaat niet over kinderen.
Het gaat over volwassenen. Volwassenen die bang zijn hun erfgoed, hun identiteit, hun zelfbeeld te verliezen. En volwassenen wiens voorouders precies dat hebben verloren en die nog steeds, elke dag, moeten strijden voor een waarde in een maatschappij waar niet iedereen gelijk wordt behandeld.
We waren ooit een volk van inclusie, verandering, openstaan voor anderen en begrip. We zetten ooit onze trots opzij om met zijn allen samen te leven. We zijn een klein land dat groot is geworden door ons nationalisme ondergeschikt te maken aan belangen die ons allemaal aangaan. We luisterden naar elkaar.
Luister nu. Dit is geen spelletje jij-zegt-hij-zegt-zij-zegt, we zijn geen vijf meer, en we hebben het over mensen waarmee we samenleven, die last hebben van symbolen die we kunnen veranderen. Onze buren, het vriendje van ons kind, de nieuwe partner van onze dochter. Niemand wil groene pieten, of afschaffing van Sinterklaas. Zoveel wordt er echt niet gevraagd.
Een keer zwarte strepen van het roet, inplaats van een pikzwart gezicht. Een keer geen moorse krullen of oorbellen. Gewoon wat water bij de wijn. Dan zal ik me tevreden wijden aan de belangrijkere ellendetroefkaarten. De honger in Afrika ofzo. Of de regenwouden.
Of eh. Die vent die de Zwarte Pieten en groene Jannen drilt. Waarom is dat een blanke, oude man? En niet gewoon een Klazina?
