“Om vooruit te komen moet je soms de trapeze loslaten zonder te weten of je de volgende haalt”, zei een antropologe in een lezing die ik volgde. In de meeste culturen is dan een overgangsrite, ‘liminale fase’, heel gewoon. Overleven in een oerwoud om volwassen te worden, dat soort zaken. Als je terugkwam vraagt de sjamaan of soortgelijk figuur ‘wat heb je ervan geleerd?’ In onze cultuur is het gebruikelijker om zo’n periode namen te geven als ‘crisis’’, ‘burn-out’, ‘depressie’. Te vragen ‘Ben je er overheen?’ We negeren het onaangename gedeelte van de volgende trapeze halen; hoe was de sprong?
