In de jaren 1900 was elke griep, of pest, op te lossen door wat bloedzuigers. Ik weet niet hoeveel mensen het hielp, hoeveel er stierven. Hysterie, de typische vrouwenziekte, kon worden genezen door een orgasme met een vibrator. Misschien hadden de chirurgijns niet altijd ongelijk.
We zijn in de 21ste eeuw, maar wat betreft ziektes in de hersenen zijn we nog in de middeleeuwen. Neurologen kloten wat aan, en zijn deemoedig in hun weten. Deep Brain Stimulation, het stimuleren van hersengebieden met elektroden, is merkwaardig effectief voor psychiatrische stoornissen als dwang, depressie, zelfs anorexia. Waarom is niet helemaal duidelijk. Het kan wel eens de vibrator zijn van de huidige tijd.
Psychologen en psychiaters tasten in verrassend duister. We hebben de klokken net pas horen luiden. Als psychische ziektes de virussen zijn van deze eeuw, weten we al dat je het beste de lakens kan verbranden. Maar we hebben geen idee nog van de microscopische organismes. Vaccinatie kennen we niet.
Er is helemaal niets ergs aan het niet-weten. EMDR helpt tegen trauma. Waarom het de herinneringen reset als we ze weer in het kortetermijngeheugen zitten met afleidende stimuli, is helemaal niet relevant. Antidepressiva rommelen wat met signaalstoffen, wat het dan verandert is niet zo interessant als het redden van een mens van de onmogelijke grijze massa waar hij elke dag zijn lichaam door moet bewegen.
Het gevaar dat schuilt in dit halve-weten is dat het als harde wetenschap wordt aangenomen. Het psychiatrisch handboek, de dsm-5, is geen wetenschap. Het is een schets van vermoedens waar verzekeringen zich onbegrensd in vast weten te bijten.
Wat wetenschap betreft is de dsm net zo onkreukbaar als de bijbel. Het is een overeengekomen lijstje, op ervaring gestoeld, door mensen uit het vakgebied die al dan niet conflicterende belangen hebben. De helft van de westerse landen gebruikt een andere lijst. Het is een aardig hulpmiddel, maar niet rijp om klakkeloos gebruikt te worden bij de verdeling van zorggelden.
Begrijp me niet verkeerd, ik geloof in de dsm. Het is een fantastische lijst van vermoedelijke symptomen bij vaker voorkomende psychische problemen. Het helpt voor begrip en het helpt voor overdracht. Maar als er lukraak geld en behandelingen aan worden gehangen dan ben je denk ik ver van huis. Ergens in 1900.
Er lopen inmiddels mensen rond die te veel hulpverleners hadden en dus een keur aan labels waar je vanzelf depressief van wordt. Er wordt door mensen die niet naar hulpverleners gaan naar hartelust gezelfgediagnosticeerd met hun misschien sterk aanwezige maar vooral ook gewoon menselijke trekken.
Daarnaast worden links en rechts mensen tot borderliner en narcist gekenmerkt, en voor dergelijke mensen is er, onbegrijpelijk genoeg, geen enkel menselijk mededogen. Alsof je ‘neger’ zegt en zo iemand hoort dan dus achterin de bus.
Vergoede hulp kun je alleen maar krijgen als je een label uit de dsm hebt gehaald. Nou is dat niet zo moeilijk. Met je verzameling van trekken heb je al snel een stoornis, of eerder twee niet nader omschrevene, te pakken. Maar het is ook ontzettend krom.
Hulp moet je krijgen als je hulp nodig hebt. Welk label of therapie daar bij hoort is om het even. Nu we nog in psychisch middeleeuwen leven zegt de diagnose hoegenaamd niets over de ernst of duur van behandeling.
De dsm is vooral een diagnostisch lapmiddel. We kunnen veel beter, en ik denk dat we de tijd echt wel gaan meemaken dat elk kind al vroeg gehoord wordt door iemand die verstand heeft van psychisch leed. Dat dat kind helemaal geen borderliner of sociaal angstige of psychopaat of burn-outerige wordt, omdat alles allang is uitgesproken. Of juist wel en dat dat dan niet iets bijzonders is.
Dat we beseffen dat elk kind en mens levenslang worstelt met emoties, innerlijke critici, leercurves en copingmechanismes en dat die monsters in de volksmond, media, of bij de verzekeraar geen eigen hokje behoeven. De specificaties van de ziekte alleen van belang in het gesprek tussen een psych en zijn patiënt. Of gedragen door mensen zelf, als een geuzennaam inplaats van wringend hokje.
Hoe dat precies moet met de zorgverzekeringen en diagnoses weet ik niet. Maar ik hoop wel dat de huidige dsm verdwijnt naar een tijd dat een kind nog geen psycholoog kreeg. Stel je voor, alsof je kinderen niet naar de tandarts stuurt, of niet vaccineert. Ja, je weet wel, de dsm, dat boek in het museum, waar je zo hartelijk om moest lachen, omdat het homoseksualiteit tot het einde van de 20ste eeuw als geestesziekte bestempelde. Ernaast staat dat stoffige potje met bloedzuigers.
Allebei voltooid verleden tijd.
[bctt tweet=”We zijn in de 21ste eeuw, maar wat betreft ziektes in de hersenen zitten we nog in de middeleeuwen” username=”raak_me”]
